Er zijn dieren die wij kunnen opvoeden. Zo kunnen honden en wellicht ook katten prima begrijpen wat wij bedoelen met onze instructies. Maar hoe is het andersom? Kunnen wij dieren begrijpen? Er zijn mensen die zich verdiepen in de taal die dieren spreken. Dat zegt nog niet dat we hun ziel in kunnen kijken…
Communiceren met dieren
Als we ons beperken tot huisdieren, komen we een heel eind. Een hond begrijpt commando’s als ‘zit’, ‘af’ of ‘hier’. Een kat doet de staart tussen de benen als je je stem verheft en een tamme parkiet komt op je schouder als je verdrietig bent. Dit is echter eenrichtingsverkeer. Je weet immers nooit wanneer de parkiet verdrietig is en een schouder nodig heeft. Ook weet je niet wat de kat bezielt, als hij je net ontdooide kip van je aanrecht steelt. Het blijven dieren, die in hun eigen wereld zitten. Een kat is van oorsprong een roofdier. Kans is dus groot dat hij niet nadenkt bij het stelen van dat kipfiletje, maar eerder een soort overlevingsmechanisme aanzet. Ongeacht wat jij hem van plan was als eten voor te schotelen.
Een band met wilde dieren
Gaan we nog een stap verder, dan zijn er wilde dieren. Mocht een leeuw kunnen spreken, dan is de kans groot dat we hem evengoed niet verstaan. Zoals elk volk en elke streek een eigen taal heeft, heeft elk dier en elke habitat dat wellicht ook. Bij de mens kun je met handen en voeten, ofwel gebaren en gezichtsuitdrukkingen ook een eind komen, maar voor we zover zijn dat we wilde dieren begrijpen en zij ons? Dat is echt een stap te ver. Natuurlijk zijn er in een dierentuin verzorgers die een band hebben met de dieren die ze verzorgen. Maar dat betekent wellicht niet dat ze elkaar echt helemaal begrijpen.
Ons leven zuur
Dan zijn er ook nog dieren die we niet eens willen begrijpen. Neem bijvoorbeeld de hoofdluis of de stekende mug. Dat zijn dieren die ons vooral in de weg zitten en continue hun best lijken te doen om ons het leven zuur te maken. En dat heeft bijzonder weinig met begrip te maken. Zo schijnen larven van trips onderling met geur te communiceren. Als er gevaar dreigt, kunnen ze dat van elkaar ruiken. We kunnen verwachten dat het wel even duurt voor wij als mens deze symptomen van geuren herkennen en er begrip uit kunnen halen. Wellicht moeten we die dieren maar gewoon hun gang laten gaan!
Observeren
Het enige dat wellicht helpt in het begrijpen van dieren is oeverloos observeren. Door naar de blik van dieren te kijken. En naar bijvoorbeeld de positie van de oren of staartbewegingen. Je komt allicht wat te weten over de gemoedstoestand van een dier. Is het angstig, blij of juist agressief? Daarom is het niet vreemd dat wij denken onze huisdieren te begrijpen. En dat de dierentuinmedewerker meer weet over het begrijpen van wilde dieren. We zijn immers met grote regelmaat in staat ze te observeren. Misschien moeten we het daarbij laten. Wat hebben we eraan als we altijd iedereen en alles begrijpen? Misschien moeten er eeuwig raadsels overblijven…
